Bắt đầu từ ngày 15/10/2025, Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi 2025 chính thức có hiệu lực, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong việc xử lý nợ xấu của hệ thống ngân hàng. Việc luật hóa quyền thu giữ tài sản bảo đảm không chỉ củng cố hành lang pháp lý mà còn rút ngắn thời gian, đơn giản hóa thủ tục và tiết kiệm đáng kể chi phí cho các tổ chức tín dụng.
Bước ngoặt pháp lý trong xử lý nợ xấu
Luật số 96/2025/QH15 – Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi 2025 – được Quốc hội thông qua đã bổ sung Điều 198a, quy định rõ ràng về điều kiện để các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, công ty mua bán nợ được quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu. Đây là lần đầu tiên, quyền thu giữ tài sản bảo đảm được luật hóa một cách cụ thể và đầy đủ, giúp ngân hàng chủ động hơn trong quá trình thu hồi nợ.
Theo đó, việc thu giữ tài sản được thực hiện khi đáp ứng đồng thời các điều kiện:
- Có căn cứ xử lý tài sản theo Bộ luật Dân sự;
- Hợp đồng bảo đảm có thỏa thuận về quyền thu giữ;
- Biện pháp bảo đảm có hiệu lực đối kháng với bên thứ ba;
- Tài sản không đang tranh chấp, kê biên, hoặc thuộc diện đình chỉ xử lý;
- Đáp ứng quy định cụ thể của Chính phủ;
- Đã hoàn tất nghĩa vụ công khai thông tin đúng quy trình.
Đặc biệt, quy trình công khai được quy định rõ ràng, minh bạch và khả thi, giúp giảm thiểu rủi ro pháp lý và tăng tính chính danh trong việc thu giữ tài sản. Tổ chức tín dụng buộc phải thông báo trước, niêm yết công khai, gửi văn bản cho các cơ quan địa phương và bên bảo đảm – tạo nên sự rõ ràng, hạn chế xung đột phát sinh.
Tối ưu hóa chi phí, nâng cao hiệu quả thu hồi nợ
Một trong những điểm sáng lớn nhất của quy định mới là khả năng rút ngắn thời gian và thủ tục thu giữ tài sản bảo đảm – vốn là một rào cản lớn trong hoạt động xử lý nợ xấu hiện nay. Trước đây, các tổ chức tín dụng thường phải trông cậy vào các thủ tục dân sự kéo dài, dẫn đến chi phí lớn, tốn thời gian và tiềm ẩn nhiều rủi ro tranh chấp.
Giờ đây, với hành lang pháp lý vững chắc, việc thu giữ tài sản có thể diễn ra nhanh chóng hơn, minh bạch hơn, giảm thiểu tình trạng tài sản bị "bỏ hoang", mất giá do thủ tục kéo dài. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho ngân hàng mà còn góp phần ổn định hệ thống tài chính, giảm áp lực lên nợ xấu quốc gia.
Động lực cho thị trường tín dụng phát triển lành mạnh
Việc luật hóa quyền thu giữ tài sản bảo đảm là một bước tiến mạnh mẽ trong cải cách thể chế tài chính, giúp khơi thông dòng chảy tín dụng và nâng cao niềm tin thị trường. Khi ngân hàng có công cụ pháp lý hiệu quả để xử lý rủi ro, họ sẽ mạnh dạn hơn trong cho vay, đặc biệt là đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ – những đối tượng thường gặp khó khăn trong tiếp cận vốn.
Đồng thời, người vay cũng sẽ ý thức rõ hơn về trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài chính, từ đó góp phần tạo nên một môi trường tín dụng minh bạch, bền vững.
Tóm lại, Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi 2025 không chỉ là một văn bản pháp lý mới, mà còn là cú hích quan trọng giúp hệ thống tài chính Việt Nam trở nên linh hoạt, hiệu quả và minh bạch hơn. Việc cụ thể hóa quyền thu giữ tài sản bảo đảm sẽ mang lại lợi ích kép: vừa tăng cường hiệu quả xử lý nợ, vừa thúc đẩy phát triển kinh tế thông qua tín dụng lành mạnh.