Trong bối cảnh nền kinh tế tư nhân được xác định là “động lực quan trọng” cho phát triển quốc gia, Chính phủ và Bộ Tài chính đã quyết định thay đổi căn bản cách quản lý thuế với khu vực hộ kinh doanh nhỏ lẻ. Việc này không chỉ nhằm đảm bảo minh bạch, công bằng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, mà còn khuyến khích hộ kinh doanh phát triển, chuyển đổi thành doanh nghiệp – từ đó nâng quy mô, tăng tính chuyên nghiệp và tiếp cận các chính sách ưu đãi lớn hơn. Theo Quyết định 3389/QĐ‑BTC được ban hành ngày 06/10/2025, mô hình “thuế khoán” lâu nay sẽ được bãi bỏ và từ 01/01/2026 toàn bộ hộ kinh doanh sẽ chuyển sang phương thức tự kê khai, tự nộp thuế.
1. Vì sao cần thay đổi?
-
Hình thức thuế khoán trong khu vực hộ kinh doanh thời gian qua mặc dù đơn giản nhưng dẫn đến nhiều bất cập: doanh thu thực tế chưa được phản ánh đầy đủ, khó kiểm soát, dẫn đến tình trạng cạnh tranh không bình đẳng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp.
-
Hộ kinh doanh có xu hướng phát triển, nếu không được quản lý & hỗ trợ đúng cách sẽ khó mở rộng, khó tiếp cận nguồn lực, công nghệ số. Do vậy Nhà nước muốn tạo điều kiện để khu vực này minh bạch hóa và vươn lên thành doanh nghiệp.
-
Mục tiêu là xây dựng môi trường kinh doanh bình đẳng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, hiện đại hóa quản lý thuế, đẩy mạnh chuyển đổi số, cắt giảm thủ tục hành chính, chi phí tuân thủ.
2. Những thay đổi chính từ 2026 đối với hộ kinh doanh
Theo Quyết định 3389 và các tài liệu hướng dẫn, từ 01/01/2026 toàn bộ hộ kinh doanh sẽ phải chuyển từ phương thức thuế khoán sang kê khai, tự nộp thuế. Hơn nữa, hộ kinh doanh sẽ được phân thành 3 nhóm theo doanh thu để áp dụng cách tính thuế khác nhau như sau:
-
Nhóm 1: Doanh thu < 200 triệu đồng/năm. Miễn thuế giá trị gia tăng (GTGT) và miễn thuế thu nhập cá nhân (TNCN). Kế toán, sổ sách đơn giản hơn, chỉ cần kê khai định kỳ (ví dụ hai lần/năm hoặc theo thời điểm phù hợp).
-
Nhóm 2: Doanh thu từ 200 triệu đến < 3 tỷ đồng/năm. Áp dụng thuế trực tiếp trên doanh thu với mức thuế suất tùy ngành (ví dụ: khoảng 1% với hàng hóa, 5% với dịch vụ). Sổ sách đơn giản, kê khai theo quý. Nếu doanh thu trên 1 tỷ đồng và thuộc ngành bán lẻ hoặc dịch vụ trực tiếp tới người tiêu dùng thì phải xuất hóa đơn điện tử.
-
Nhóm 3: Doanh thu ≥ 3 tỷ đồng/năm (hoặc nếu 2 năm liên tiếp vượt mức tham chiếu). Hộ kinh doanh trong nhóm này áp dụng phương pháp khấu trừ GTGT (GTGT đầu ra trừ đầu vào). Thuế TNCN tính 17% trên lợi nhuận (doanh thu trừ chi phí hợp lý). Bắt buộc xuất hóa đơn, mở tài khoản ngân hàng riêng; nếu doanh thu > 50 tỷ đồng thì kê khai thuế hàng tháng.
Những mức, nhóm và điều kiện như trên đã được phổ biến rộng rãi.
3. Vì sao nên nhanh chóng chuyển đổi thành doanh nghiệp?
Khi hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp (công ty) thì sẽ có những lợi ích nhất định, chẳng hạn:
-
Hưởng các chính sách ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) khi đáp ứng điều kiện ngành nghề, địa bàn hoặc dự án đầu tư. Ví dụ: mức thuế suất ưu đãi 10% trong 15 năm hoặc 17% trong 10 năm ở các lĩnh vực công nghệ cao, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, dự án đầu tư mới…
-
Doanh nghiệp mới thành lập có thể được miễn hoặc giảm thuế TNDN trong một số năm đầu nếu đáp ứng điều kiện.
-
Doanh nghiệp dễ tiếp cận vốn đầu tư, hợp đồng lớn, mở rộng hoạt động, uy tín cao hơn so với hộ kinh doanh, đồng thời đáp ứng tốt hơn yêu cầu về quản trị, kế toán, hóa đơn, ngân hàng – những điều đang ngày càng được yêu cầu trong mô hình mới.
-
Chuyển đổi thành doanh nghiệp giúp nâng cao năng lực cạnh tranh, chuẩn bị tốt hơn cho môi trường kinh doanh mới, đồng thời tránh rủi ro bị đặt ở vị thế “tối thiểu tuân thủ” hoặc bị thụ động khi quản lý thuế thay đổi.
4. Lời khuyên thiết thực cho hộ kinh doanh
-
Kiểm tra doanh thu thực tế của hộ mình: nếu gần hoặc vượt ngưỡng 200 triệu đồng/năm hoặc cao hơn, cần xem xét chuyển đổi sớm vì khi áp dụng mô hình mới sẽ có thêm nghĩa vụ tuân thủ lớn hơn.
-
Tham khảo tư vấn kế toán, thuế để chuẩn bị sổ sách, hóa đơn, ngân hàng… phù hợp với nhóm mình, đặc biệt nếu đang ở gần ngưỡng 3 tỷ đồng/năm hoặc có kế hoạch mở rộng.
-
Khi có kế hoạch mở rộng hoặc đầu tư thêm, nên xem xét đăng ký thành lập doanh nghiệp càng sớm càng tốt để kịp thời hưởng ưu đãi và chuẩn bị tốt cho yêu cầu quản lý mới.
-
Chuẩn bị tinh thần và hệ thống kế toán, hóa đơn điện tử, ngân hàng riêng nếu doanh thu lớn – những điều mà mô hình mới sẽ yêu cầu rõ hơn.
-
Tận dụng giai đoạn chuyển đổi này như cơ hội: chuyển đổi mô hình từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp không chỉ là tuân thủ pháp luật mà còn là bước phát triển chiến lược cho hoạt động kinh doanh lâu dài.
Sự thay đổi về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh từ năm 2026 là cú huých quan trọng – vừa là thách thức vừa là cơ hội. Việc chuyển đổi thành doanh nghiệp có thể sớm sẽ giúp bạn chủ động, ít rủi ro và tận dụng được dòng ưu đãi mà Nhà nước dành cho doanh nghiệp.
📍 CÔNG TY LUẬT TNHH VŨ & ĐỒNG NGHIỆP
🏢 16 Mạc Đĩnh Chi, P. Tân Tiến, TP. Nha Trang, Khánh Hòa
📩 Email: LawyerVuNhuHao@gmail.com
🌐 https://luatsukhanhhoa.com
☎️ Hotline/Zalo: 0914 086 292
🌎 Cộng đồng tư vấn pháp luật miễn phí: https://zalo.me/g/lttnup938