⚖️ 1. Quy định pháp luật về lối đi chung
Theo Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015, trong trường hợp thửa đất bị vây kín, người sử dụng đất có quyền yêu cầu được mở lối đi qua bất động sản liền kề với mức độ hợp lý và phù hợp với thực tế sử dụng lâu dài.
📌 Quan trọng hơn, lối đi chung được pháp luật bảo vệ khi:
-
Là lối đi đã được các hộ sử dụng ổn định, không tranh chấp trong thời gian dài
-
Có sự thỏa thuận bằng văn bản hoặc ghi nhận trong bản đồ địa chính
-
Là lối đi duy nhất phục vụ nhu cầu sinh hoạt thiết yếu
Như vậy, nếu bạn đang sử dụng lối đi chung có từ lâu đời, hoặc có văn bản xác nhận, thì bạn có cơ sở pháp lý để bảo vệ quyền đi lại của mình.
🔍 2. Tranh chấp lối đi chung phát sinh khi nào?
Tranh chấp lối đi chung thường xảy ra khi:
-
Một hộ xây cổng, xây tường, chặn rào chắn lối đi
-
Tự ý xây dựng công trình trên phần lối đi đang sử dụng chung
-
Chủ đất đứng tên sổ đỏ lối đi đòi lại quyền sử dụng hoặc rào lại
-
Một hộ tự ý bán phần lối đi chung mà không có sự đồng ý của các hộ còn lại
📌 Đây là những hành vi xâm phạm quyền sử dụng hợp pháp, có thể dẫn đến khiếu kiện, tranh chấp kéo dài và mất đoàn kết trong cộng đồng dân cư.
🧾 3. Lối đi chung có được bán không?
Theo quy định pháp luật, lối đi chung không thuộc quyền sở hữu riêng của một cá nhân, nên không thể tự ý bán.
Việc bán lối đi chung hoặc chuyển nhượng phần đất đang có người khác sử dụng làm lối đi, chỉ được thực hiện nếu:
-
Có sự đồng ý của tất cả các bên cùng sử dụng
-
Có thỏa thuận thay thế lối đi tương đương
-
Được cơ quan chức năng chấp thuận (nếu liên quan đến thay đổi mục đích sử dụng)
📌 Nếu một người tự ý bán phần lối đi chung, người bị ảnh hưởng có quyền yêu cầu hủy giao dịch, khởi kiện ra Tòa.
🚧 4. Lối đi chung có được xây dựng không?
Lối đi chung có được xây dựng không? – Câu trả lời là Không, trừ khi toàn bộ người cùng sử dụng lối đi đó đồng thuận.
Việc xây dựng nhà ở, công trình phụ, mái che, tường rào trên lối đi chung là hành vi lấn chiếm đất đai, có thể bị:
-
Buộc tháo dỡ phần xây dựng sai phạm
-
Xử phạt vi phạm hành chính
-
Bồi thường thiệt hại cho người bị ảnh hưởng
⚠️ 5. Ngăn chặn lối đi chung xử lý sao?
Khi bị ngăn chặn lối đi chung, người dân có thể xử lý theo các bước sau:
Bước 1: Hòa giải tại tổ dân phố, UBND cấp xã
-
Gửi đơn phản ánh, yêu cầu can thiệp
-
Đề nghị lập biên bản hiện trạng, ghi nhận hành vi vi phạm
Bước 2: Gửi đơn khiếu nại, yêu cầu buộc tháo dỡ đến UBND cấp xã hoặc Phòng TN&MT
Bước 3: Khởi kiện ra Tòa án nhân dân cấp huyện
📌 Nếu tranh chấp kéo dài, Tòa án có thể đo vẽ lại hiện trạng, xác định lại ranh giới, căn cứ vào thói quen sử dụng, bản đồ địa chính và lời khai nhân chứng.
👨⚖️ 6. Tòa sẽ căn cứ gì để giải quyết tranh chấp lối đi chung?
Tòa án sẽ căn cứ vào:
-
Bản đồ địa chính, hồ sơ đất đai
-
Hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho (nếu có)
-
Thời gian sử dụng thực tế ổn định, liên tục, không tranh chấp
-
Lời khai nhân chứng, xác nhận của chính quyền địa phương
Nếu chứng minh được lối đi là lối duy nhất, hoặc là phần đất được sử dụng chung ổn định lâu dài, thì Tòa sẽ:
-
Công nhận quyền đi lại hợp pháp
-
Buộc bên vi phạm tháo dỡ vật cản
-
Yêu cầu bồi thường nếu có thiệt hại
📝 7. Một số câu hỏi thực tế thường gặp
❓ Tôi có quyền lắp camera ở lối đi chung không?
➡️ Chỉ được khi có sự đồng ý của các bên còn lại, và không xâm phạm quyền riêng tư.
❓ Người khác xây nhà lấn sang lối đi chung – xử lý sao?
➡️ Gửi đơn yêu cầu xử lý lấn chiếm đất đai đến UBND cấp xã, hoặc khởi kiện ra Tòa.
❓ Lối đi không có giấy tờ, nhưng dùng 30 năm, có được công nhận không?
➡️ Có. Sử dụng ổn định, lâu dài, không tranh chấp là căn cứ pháp lý mạnh để Tòa công nhận quyền sử dụng.
✅ 8. Kết luận
Tranh chấp lối đi chung là vấn đề pháp lý nhạy cảm, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống hằng ngày và quan hệ làng xóm.
Để bảo vệ quyền lợi chính đáng, bạn cần:
-
Hiểu rõ quy định pháp luật về lối đi chung
-
Xử lý tranh chấp theo đúng trình tự hòa giải – hành chính – khởi kiện
-
Tuyệt đối không tự ý xây dựng, bịt cổng, rào chắn lối đi chung
-
Có thể nhờ luật sư đại diện làm việc và bảo vệ quyền lợi trước Tòa