1. Phá sản không phải là “chấm hết”
Trong tâm lý nhiều người, hai chữ phá sản luôn mang màu sắc bi kịch. Nhưng trên thực tế, đây là một quy trình pháp lý bình thường, giúp doanh nghiệp mất khả năng thanh toán được chấm dứt hoạt động minh bạch, bảo vệ quyền lợi của chủ nợ và người lao động.
Theo Điều 4 Luật Phá sản 2014, doanh nghiệp được coi là mất khả năng thanh toán khi không trả được nợ đến hạn trong 3 tháng kể từ ngày chủ nợ yêu cầu. Khi đó, có thể bị yêu cầu mở thủ tục phá sản.
2. Ai có quyền nộp đơn yêu cầu phá sản?
Căn cứ Điều 5 Luật Phá sản 2014, các chủ thể có quyền yêu cầu Tòa án mở thủ tục phá sản gồm:
-
Chủ nợ, nếu doanh nghiệp không thanh toán đúng hạn;
-
Người lao động hoặc công đoàn, nếu bị nợ lương, bảo hiểm;
-
Chủ doanh nghiệp tư nhân, cổ đông hoặc nhóm cổ đông;
-
Và đặc biệt, người đại diện theo pháp luật – trong trường hợp biết doanh nghiệp mất khả năng thanh toán.
Việc không nộp đơn khi biết doanh nghiệp mất khả năng thanh toán có thể bị xử lý theo Điều 389 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) – tội “không nộp đơn yêu cầu phá sản”.
3. Quy trình phá sản
Theo Luật Phá sản 2014, quy trình phá sản gồm 5 giai đoạn:
1️⃣ Nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản;
2️⃣ Tòa án thụ lý và xem xét chứng cứ về khả năng thanh toán;
3️⃣ Ra quyết định mở hoặc không mở thủ tục phá sản;
4️⃣ Tổ chức Hội nghị chủ nợ;
5️⃣ Tuyên bố phá sản và thanh lý tài sản.
Sau khi tuyên bố phá sản, doanh nghiệp chấm dứt hoạt động, tài sản được phân chia theo thứ tự ưu tiên cho chi phí phá sản, nợ lương, nghĩa vụ thuế, nợ có bảo đảm và các chủ nợ còn lại.
4. Phân biệt phá sản và giải thể
| Tiêu chí |
Giải thể |
Phá sản |
| Tính chất |
Tự nguyện |
Bị động, do Tòa án quyết định |
| Nguyên nhân |
Hết thời hạn, chủ sở hữu quyết định |
Mất khả năng thanh toán |
| Cơ quan giải quyết |
Phòng Đăng ký kinh doanh |
Tòa án nhân dân |
| Điều kiện |
Phải thanh toán hết nợ |
Không còn khả năng thanh toán |
| Hậu quả pháp lý |
Doanh nghiệp chấm dứt hoạt động hợp pháp |
Doanh nghiệp bị tuyên bố phá sản, tài sản bị thanh lý |
5. Một số vụ việc thực tế
Tại TP.HCM, một công ty xây dựng mất khả năng thanh toán nợ 45 tỷ đồng cho nhà cung cấp vật liệu. Sau 3 tháng bị chủ nợ liên tục gửi yêu cầu, công ty vẫn không trả được. Tòa án nhân dân TP.HCM đã mở thủ tục phá sản theo đơn của chủ nợ.
Ngược lại, một doanh nghiệp du lịch tại Nha Trang lựa chọn giải thể đúng quy trình, hoàn tất nghĩa vụ thuế, lương, bảo hiểm và chấm dứt hoạt động trong danh dự — trở thành ví dụ điển hình về “kết thúc đúng cách”.
6. Kết luận
Phá sản không phải là điều cấm kỵ, mà là một cơ chế cần thiết của nền kinh tế thị trường. Nó cho phép doanh nghiệp yếu rút lui trật tự, và giúp thị trường thanh lọc, phân bổ lại nguồn lực hiệu quả hơn.
Hiểu rõ ranh giới giữa giải thể và phá sản, thực hiện đúng quy trình, và hành xử minh bạch – đó chính là con đường duy nhất để ngã trong danh dự, và đứng dậy trong bản lĩnh.
📍 CÔNG TY LUẬT TNHH VŨ & ĐỒNG NGHIỆP
🏢 16 Mạc Đĩnh Chi, P. Tân Tiến, TP. Nha Trang, Khánh Hòa
📩 Email: LawyerVuNhuHao@gmail.com
🌐 https://luatsukhanhhoa.com
☎️ Hotline/Zalo: 0914 086 292
🌎 Cộng đồng tư vấn pháp luật miễn phí: https://zalo.me/g/lttnup938