I. Nguyên đơn: ông Võ Công Đắc;
Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nguyên đơn:
Luật sư Vũ Như Hảo (Giám đốc Công ty Luật TNHH Vũ Như Hảo và Cộng sự).
II. Bị đơn:
1. Ông Nguyễn Văn Huỳnh và bà Lê Thị Hạnh;
2. Ông Nguyễn Tấn Minh và bà Nguyễn Thị Nguyệt Hà;
3. Bà Nguyễn Thị Ái;
4. Bà Phương Ái Lan;
5. Ông Lê Thiên và bà Nguyễn Thị Quê;
6. Ông Nguyễn Quốc Huy và bà Đặng Thị Thu Thảo.
III. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan:
1. Ông Huỳnh Long Biên và Nguyễn Trần Thu Sang;
2. Bà Ngạc Thị Bích Lan;
3. Ông Phạm Ngọc Tú và bà Hồ Thị Giang.
Tóm tắt vụ án:
Nguồn gốc đất tranh chấp là do ông Tôn Thất Hòa khai hoang từ trước năm 1994, đến năm 1994 Nhà nước có chương trình trồng cây gây rừng theo dự án PAM nên ông Hòa có đơn xin nhận đất, nhận rừng để quản lý, bảo vệ và phát triển kinh tế, diện tích khoảng 1,6 ha. Ngày 20/06/1995, UBND thành phố Nha Trang đã có Quyết định giao đất rừng cho ông Tôn Thất Hòa diện tích 1,6 ha tại vị trí thửa đất số 01, lô d, khoảnh 1, tờ bản đồ tiểu khu 570 thuộc xã Vĩnh Ngọc, Nha Trang. Ngày 20/06/1995 ông Tôn Thất Hòa đã được UBND thành phố Nha Trang cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với thửa đất nêu trên. Năm 2005 ông Hòa chuyển nhượng toàn bô diện tích đất trên cho ông Nguyễn Văn Tuân. Hợp đồng chuyển nhượng có xác nhận của UBND xã Vĩnh Ngọc và được UBND thành phố Nha trang cấp Giấy chứng nhận ngày 29/07/2005. Sau khi ông Tuân chết bà Ngạc Thị Bích Lan được những người thừa kế của ông Tuân lập văn bản thỏa thuận giao quyền thừa kế đối với toàn bộ diện tích đất trên và được UBND thành phố Nha Trang cấp Giấy chứng nhận mang tên Ngạc Thị Bích Lan ngày 28/03/2006. Năm 2010, bà Lan chuyển nhượng toàn bộ diện tích đất này cho ông Võ Công Đắc và ông Đắc được cấp Giấy chứng nhận vào năm 2010.
Trong diện tích đất ông Đắc nhận chuyển nhượng từ bà Lan có một số hộ dân là bị đơn trong vụ án lấn chiếm trái phép. Ông Đắc đã yêu cầu UBND xã Vĩnh Ngọc giải quyết, vụ việc tranh chấp trên đã được xã Vĩnh Ngọc hòa giải nhưng không thành nên ông Đắc đã khởi kiện yêu cầu Tòa án xét.
Yêu cầu của nguyên đơn:
Buộc các bị đơn và những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan phải tháo dỡ, di dời toàn bộ vật kiến trúc, công trình xây dựng đã xây dựng trái phép trên phần đất để trả lại quyền sử dụng diện tích đất 9.695,4 m2 nằm trong phần diện tích 16.000m2. thuộc thửa đất số 01, lô d, khoảnh 1, tờ bản đồ tiểu khu 570 thuộc xã Vĩnh Ngọc, Nha Trang theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số...
Ý kiến của bị đơn:
Các bị đơn trong vụ án đều không đồng ý đối với yêu cầu của nguyên đơn và đồng thời đưa ra những chứng cứ phản bác yêu cầu của nguyên đơn.
Bản án sơ thẩm số: 58/2016/DS-ST ngày: 19/09/2016 của Tòa án nhân dân thành phố Nha Trang: Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, buộc các bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan phải tháo dỡ di dời toàn bộ vật kiến trúc, công trình xây giao trả diện tích đất 9.695,4m2 ...
Ngày 04 tháng 10 năm 2016, bị đơn, ông Nguyễn Văn Huỳnh và bà Lê Thị Hạnh có đơn kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm số 24/2017/DS-ST ngày 19/09/2016 của Tòa án nhân dân thành phố Nha Trang.
Bản án phúc thẩm số: 08/2017/DS-PT ngày: 14/03/2017 của Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa:
+ Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn về việc “Đòi lại quyền sử dụng đất” là diện tích đất 9.695,4 m2 (có ký hiệu là A theo sơ đồ bản vẽ lập ngày 26/07/2016) nằm trong tổng diện tích 16.000m2 thuộc thửa đất số 01, lô d, khoảnh 1, tờ bản đồ tiểu khu 570 thuộc xã Vĩnh Ngọc, Nha Trang theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số..do UBND thành phố Nha Trang cấp ngày 28/03/2006, đối với các bị đơn ông Nguyễn Văn Huỳnh, bà Lê Thị Hạnh, ông Nguyễn Tấn Minh, bà Nguyễn Thị Nguyệt Hà, bà Nguyễn Thị Ái, bà Phương Ái Lan, ông Lê Thiên, bà Nguyễn Thị Quê, ông Nguyễn Quốc Huy, bà Đặng Thị Thu Thảo.
+ Buộc các ông, bà Nguyễn Văn Huỳnh, Lê Thị Hạnh, Nguyễn Tấn Minh, Nguyễn Thị Nguyệt Hàm Nguyễn Thị Ái, Phương Ái Lan, Lê Thiên, Nguyễn Thị Quê, Nguyễn Quốc Huy, Đặng Thị Thu Thảo và người có quyền và người nghĩa vụ liên quan ông Phạm Ngọc Tú, bà Hồ Thị Giang phải tháo dỡ, di dời toàn bộ vật kiến trúc, công trình xây dựng trên đất, để giao trả toàn bộ diện tích đất 9.695.4m2 cho nguyên đơn ông Võ Công Đắc.
+ Ghi nhận sự tự nguyện của nguyên đơn ông Võ Công Đắc thanh toán và hỗ trợ cho bị đơn ông Nguyễn Văn Huỳnh và bà Lê Thị Hạnh số tiền 450.000.000 đ (Bốn trăm năm mươi triệu đồng chẵn).
+ Ghi nhận sự tự nguyện của nguyên đơn ông Võ Công Đắc hỗ trợ thêm cho bà Phương Ái Lan 20.000.000đ, bà Đặng Thị Thu Thảo 10.000.000đ và vợ chồng ông Lê Thiên và bà Nguyễn Thị Quê 10.000.000đ.
Luận cứ của Luật sư:
Thứ nhất, cơ sở pháp lý để Tòa án chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn:
Căn cứ theo khoản 1, Điều 601 BLDS 2005: “1. Người chiếm hữu, người sử dụng tài sản, người được lợi về tài sản mà không có căn cứ pháp luật và không ngay tình thì phải hoàn trả hoa lợi, lợi tức thu được từ thời điểm chiếm hữu, sử dụng tài sản, được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật”, ông Võ Công Đắc hoàn toàn có cơ sở đòi lại tài sản là quyền sử dụng đất bị lấn chiếm, yêu cầu người lấn chiếm tháo dỡ công trình trên đất. Ngoài ra cũng có sơ sở để yêu cầu những người sử dụng đất trái phép phải bồi thường thiệt hại và giao trả hoa lợi, lợi tức bao nhiêu năm qua họ được hưởng (Tuy nhiên, trong vụ án này ông Võ Công Đắc đã không yêu cầu bồi thường).
Thứ hai, về cơ sở để bị đơn không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn: Các bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan không cung cấp được bất kỳ tài liệu, chứng cứ nào có giá trị pháp lý để xác định quyền sở hữu, sử dụng hợp pháp đối với bất động sản và tài sản gắn liền với đất trên phần diện tích đất tranh chấp thuộc quyền sử dụng của nguyên đơn. Hiện trạng chiếm dụng đất trái phép, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, đơn xin xác nhận nguồn gốc đất, đơn xin cấp giấy chứng nhận, biên lai thuế, bản vẽ (do tự kê khai) đều không có giá trị pháp lý về quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở. Mặt khác, tất cả các tài liệu trên đều có sau khi đất đã được cấp Giấy chứng nhận cho ông Võ Công Đắc, nghĩa là đất đã có chủ sử dụng hợp pháp và việc xây dựng nhà ở không được chủ sử dụng đất thừa nhận, đồng ý.
Từ những phân tích ở trên có thể nhận thấy đây là vụ án “Đòi quyền sử dụng đất và yêu cầu tháo dỡ công trình trái phép”, không phải là tranh chấp đất đai vì đất đai đã có chủ sở hữu được Nhà nước công nhận.
Như vậy, nguyên đơn hoàn toàn có đủ căn cứ pháp luật để yêu cầu các bị đơn và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan phải tháo dỡ, di dời toàn bộ vật kiến trúc, công trình xây dựng đã xây dựng trái phép trên phần đất để trả lại quyền sử dụng diện tích đất 9.695,4 m2 (có ký hiệu là A theo sơ đồ bản vẽ lập ngày 26/07/2016) nằm trong tổng diện tích 16.000m2 thuộc thửa đất số 01, lô d, khoảnh 1, tờ bản đồ tiểu khu 570 thuộc xã Vĩnh Ngọc, Nha Trang theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số..do UBND thành phố Nha Trang cấp ngày 28/03/2006.
Vai trò của Luật sư:
Luật sư - Vũ Như Hảo người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nguyên đơn Võ Công Đắc trong vụ án dân sự “Đòi quyền sử dụng đất”. Tại phiên tòa sơ thẩm luật sư đã chứng minh được yêu cầu của nguyên đơn hoàn toàn có cơ sở pháp lý và phản bác toàn bộ những lý do mà các bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đưa ra để không trả lại đất cho nguyên đơn. Bằng những lý lẽ cũng như các chứng cứ hùng hồn mà Luật sư thu thập được đã hoàn toàn thuyết phục hầu hết các bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan hoàn trả lại đất mà không cần phải cưỡng chế. Khi nhận ra việc chiếm hữu đất trái pháp luật của mình là sai trái và đồng thời được nguyên đơn hỗ trợ một số tiền khi tháo dỡ, di dời để giúp cho các bị đơn khi hoàn trả lại đất vẫn có thể có một số tiền lo cho cuộc sống của gia đình. Tuy nhiên, chỉ có bị đơn là ông Nguyễn Văn Huỳnh và bà Lê Thị Hạnh không chấp nhận mức hỗ trợ mà nguyên đơn đưa ra cũng như không chấp nhận bản án sơ thẩm và kháng cáo bản án sơ thẩm. Và kết quả cuối cùng ông Huỳnh và bà Hạnh cũng chấp nhận bản án sơ thẩm, tự nguyện di dời tháo dỡ và chấp nhận sự hỗ trợ của nguyên đơn.
Vụ án này trước khi có luật sư tham gia đã được xét xử sơ thẩm 1 lần và phúc thẩm 1 lần nhưng tòa án cấp phúc thẩm đã hủy án sơ thẩm. Sau khi luật sư tham gia đã xác định lại mối quan hệ pháp luật là đòi lại quyền sử dụng đất chứ không phải tranh chấp quyền sử dụng đất. Vụ án khá phức tạp và nhạy cảm vì diện tích đất lớn, có rất nhiều đương sự tham gia và các bị đơn đã sinh sống ổn định trên đất tranh chấp một thời gian khá dài.